Geschiedenis en onderzoeken
De geschiedenis van Hurwenen en Rossum gaan ver terug in de tijd. De rivier was in de Romeinse tijd minder breed en doorwaadbaar. In de ijzertijd stroomde de rivier langs Oensel. Diverse restanten van agrarische nederzettingen zijn gevonden aan de oevers van de stromen en stroompjes. Bij de laatste graafwerkzaamheden vonden we een knuppelpad bij de oude rivieroever, een pad van palen. De Waal meandert sterk in gebied en er sedimenteert veel riviermateriaal. In Hurwenen en aan de overkant in Heesselt resulteerde dat in rivierbochten die verzandden waarna de rivier haar eigen ( huidige) weg weer vond. In de 17e eeuw ontstond toen de huidige Kil van Hurwenen. In de 19e werd een groot deel van het gebied ontkleid voor de ceramische industrie. In Hurwenen stond een grote steenfabriek. Met de aanleg van de spoorlijn Utrecht-Den Bosch en de A2 werden grote zandwingaten gegraven
Het moerasgebied werd in het begin van de 2oe eeuw uitgeroepen tot een van de eerste Rijksnatuurgebieden.
De waarden van het gebied beschreven
De waarde van het gebied werd reeds lang onderkent. Mede door de aandacht die de Natuurwacht Bommelerwaard steeds vroeg werd er reeds in de jaren 1990 onderzoek gedaan naar de verlanding van de Kil en het moerasgebied: Onderzoek Naar Effecten Van Verschillend Peilbeheer Op Verlanding Van De.PDF (3) Het werd duidelijk dat het gebied verdroogde en verlandde .
Na de dijkverbeteringsoperatie eind jaren 1990, waar op respectvolle wijze geprobeerd is het waardevolle gebied eer aan te doen, zijn er mooie landschapselementen toegevoegd zoals de natte teen van de dijk en de kanteldijk. Ook heeft het onderzoek van Dr C.Liebrand bijgedragen aan het toepassen van inzaai van plantensoorten uit de uiterwaarden.
De steenfabriek werd na lange discussie afgebroken en gesaneerd door de provincie Gelderland, de rivierstandverlagende maatregelen werden geregeld via de grote nevengeulen aan de overkant van de Waal in Heesselt en uiteindelijk gaf een kleine bestaande zandwinningsconcessie aanleiding om te bestuderen of het hele gebied een extra natuur-impuls kon krijgen. Het Nederlands Natuurnetwerk was in wording! Met gelden uit de NURG ( nadere uitwerking Rivierengebied), Waalweelde en Kaderrichtlijn water ontstond er, mede door medewerking van de Gemeente Maasdriel, ruimte om dit uit te laten werken door het toen nog bestaande DLG ( dienst landelijk gebied) Het plan resulteerde in een startnotitie en een MER: startnotie Hurwenen en MER